Vũ trụ điện ảnh quái lạ và trí tưởng tượng không biên giới của Tim Burton

Tim Burton là một trong những nhà làm phim có sự nghiệp đồ sộ và ấn tượng nhất thế kỷ 20. Với gia tài gần 40 tựa phim dài và phim ngắn, đạo diễn Tim Burton đã hình thành cho mình một phong cách dị biệt, khó nhầm lẫn. Người ta gọi Tim Burton là gã “phù thủy” quái dị của những câu chuyện giả tưởng nhuốm màu đen tối. Tim Burton quái dị nhưng cũng là một quái kiệt. Bởi vũ trụ điện ảnh do ông sáng tạo ra có một sức hút ghê gớm khiến người xem đắm chìm và bị quyến rũ mãi mãi. Trong lúc đón đợi Tim Burton sẽ thể hiện dấu ấn cá nhân như thế nào trong bộ phim hoành tráng của Disney là Dumbo – Chú Voi Biết Bay, hãy cùng điểm lại những dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp lẫy lừng của ông.

Timothy Walter “Tim” Burton sinh ngày 25/08/1958. Ông đuợc biết đến nhiều với vai trò đạo diễn phim điện ảnh nhưng ít ai biết rằng ông khởi đầu sự nghiệp bằng nghề họa sĩ tại hãng phim nhiều duyên nợ Disney. Tim Burton làm việc tại Disney trong những năm 80, từng góp công thực hiện bộ phim hoạt hình kinh điển Cáo và chó săn. Ông sớm định hình cho mình một phong cách nghệ thuật riêng biệt qua các phim hoạt hình ngắn như Vincent và Frankenweenie. Phim của Tim Burton thường được ông “kể” bằng một không khí ma mị với tạo hình nhân vật dị  thường, đề cập đến cả những vấn đề “khó nhằn” như cái chết. Thú vị ở chỗ, các phim hoạt hình của Tim Burton vẫn chạm được tới trái tim của khán giả và lấy đi nước mắt đồng cảm. Các phim hoạt hình dài sau này của ông như Corpse Bride, Nightmare before Christmas, Frankenweenie tiếp nối hoàn hảo phong cách này và đem về cho Burton hai đề cử Oscar ở hạng mục Phim hoạt hình hay nhất.

Tim Burton là trường hợp hiếm có trong lịch sử điện ảnh khi có khả năng đạt thành công rực rỡ với cả phim hoạt hình và phim người đóng. Bí quyết chinh phục người xem của ông ở cả hai thể loại này là lối kể chuyện bằng hình ảnh vô cùng độc đáo. Ông thừa hưởng những đặc trưng thẩm mỹ “ngoài khuôn khổ” của chủ nghĩa Biểu hiện Đức những năm 1920 và đưa nó vào đời sống hào nhoáng nhưng lạnh lẽo của nước Mỹ hiện đại. Câu chuyện của Tim Burton thường đào sâu khai thác kiểu nhân vật kỳ dị và cô độc, các tình tiết trong phim dễ khiến người xem “lạc lối” vì mộng mị và ma quái nhưng vẫn không thể rời mắt. Bettlejuice, Edward Edward Scissorhands, Sleepy Hollow, Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street là những bộ phim như vậy. Khi xem những bộ phim này, người xem bị choáng ngợp trước những ý tưởng, thiết kế độc đáo nhưng đồng thời cũng dễ dàng tìm thấy sự đồng điệu với nhân vật bởi Burton chưa bao giờ bỏ quên cái lõi nhân văn- giá trị thực sự của tác phẩm.

Lối làm phim quá khác lạ của Tim Burton ban đầu khiến các hãng phim lớn e ngại vì những gì dị biệt thường không dành cho đại chúng. Tuy nhiên, Burton đã chứng minh được mình là món đầu tư mạo hiểm nhưng đáng tiền. Không chỉ mang lại doanh thu khủng, phim của ông còn thổi một làn gió mới mẻ cho dòng phim bom tấn, điển hình là bộ phim Batman. Batman là dự án bom tấn đầu tiên của Tim Burton sau một thời gian dài khẳng định bản thân qua các phim độc lập kinh phí thấp. Vị đạo diễn tài ba đã khéo léo hòa lẫn yếu tố thương mại của phim siêu anh hùng với sự dí dỏm và góc nhìn nghệ thuật độc đáo của mình, giúp phim đạt doanh thu khổng lồ 411 triệu USD. Batman được coi là bộ phim đặt nền móng cho nhiều phim siêu anh hùng sau này bằng sự đột phá về khai thác chiều sâu tâm lý người hùng bước ra từ thế giới truyện tranh. Sáng tạo ấn tượng nhất của ông trong Batman là tạo hình màu mè, điên loạn của gã phản diện Joker do siêu sao Jack Nicholson thủ vai. Chỉ có trí tưởng tượng của Tim Burton mới có thể tạo ra một tượng đài Joker kinh điển đến vậy.

Kể từ đó, Tim Burton trở thành vị đạo diễn mát tay cho nhiều thương hiệu triệu đô. Alice in Wonderland, cú bắt tay hợp tác hoành tráng của Burton và hãng phim Disney nơi ông khởi nghiệp đã nối dài tiếp chuỗi thành công không điểm dừng của vị đạo diễn tài ba. Có thể thấy, Tim Burton luôn dành một sự ưu ái đặc biệt cho những trang phục mang phong cách thời trang thế kỷ 19. Alice in Wonderland chính là tác phẩm giúp ông thỏa thuê sáng tạo với cảm hứng này.

Nhờ có ý tưởng từ bộ óc thiên tài của Tim Burton mà những thiết kế trong Alice in Wonderland đã giành được tượng vàng Oscar năm 2011. Bên cạnh đó, phim còn giành cả giải thưởng tại hạng mục Chỉ đạo nghệ thuật xuất sắc và được đề cử ở hạng mục Kỹ xảo xuất sắc.

Sau thành công của Alice in Wonderland, Disney tiếp tục tin tưởng giao phó cho Tim Burton hồi sinh Dumbo – Chú Voi Biết Bay, tác phẩm hoạt hình kinh điển ra đời năm 1941 của hãng. Nhiều khán giả không khỏi băn khoăn liệu phong cách kỳ quái của ông sẽ được thể hiện thế nào trong bộ phim giản dị và tươi sáng như Dumbo. Câu trả lời có lẽ nằm ở nhà thiết kế sản xuất Rick Heinrichs, người bạn đồng hành lâu năm của Tim Burton. Người đã giúp Burton nhào nặn nên những thế giới lạ lùng mà hấp dẫn trong Sleepy Hollow, Planet of the Apes, Dark Shadows và Frankenweenie sẽ tiếp tục cùng vị đạo diễn làm nên điều diệu kỳ trong bộ phim về chú voi có đôi tai khác thường. Thế giới lung linh ma thuật nơi rạp xiếc sẽ là chất liệu tuyệt vời để Tim Burton thỏa sức sáng tạo bằng trí tưởng tượng không giới hạn.

Có lẽ không có một đạo diễn nào thích hợp để truyền tải thông điệp “tin vào sự khác biệt trong chính mình” của Dumbo hơn Tim Burton. Ngay sau buổi chiếu sớm vừa diễn ra tại Los Angeles, tác phẩm mới nhất của Burton đã nhận vô số lời khen ngợi. Nhà phê bình Peter Sciretta đánh giá Dumbo là phim hay nhất trong nhiều năm nay của Burton, đồng thời ca ngợi phim còn xuất sắc hơn cả các siêu phẩm gần đây từ Disney như Beauty and the Beast hay Mary Poppins Returns. Với sự bảo chứng đến từ Tim Burton, Dumbo chắc chắn là tựa phim không thể bỏ qua trong tháng 4.

DUMBO – CHÚ VOI BIẾT BAY dự kiến ra rạp từ ngày 29.03.2019

}