Tại sao bạn KHÔNG NÊN đi xem một “siêu phẩm” như phim Joker?

Một siêu phẩm về một nhân vật phản diện như Joker chắc chắn sẽ có nhiều ý kiến trái chiều, nhưng những ý kiến tiêu cực ấy không phải hoàn toàn vô lý.

** Cảnh báo: Bài viết dựa trên cảm nhận cá nhân của người viết, không phân tích trên khía cạnh liệu phim có bám sát nguyên tác hay không. Ngoài ra, có nhiều chi tiết spoiler trong bài viết sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến trải nghiệm khi xem phim, mong các bạn cân nhắc khi đọc.

Với điểm số được giới hàn lâm đánh giá cao chót vót, Joker nhận được sự mong đợi từ đông đảo fan hâm mộ, thậm chí không phải chỉ những fan hâm mộ từ truyện mà kể cả những người chưa hề biết rõ ràng mà chỉ bị thu hút bởi thương hiệu mà thôi. Bỏ qua những ý kiến về nội dung thì quả thực Joker là một bộ phim xuất sắc và xứng đáng được gọi là siêu phẩm, với những mảng sáng đầy ấn tượng bên cạnh những khung hình tối, cộng với hiệu ứng hình ảnh và âm thanh ấn tượng. Chưa kể đến diễn xuất cực kì nhập tâm và có hồn của nam diễn viên Joaquin Phoenix cùng với sự hi sinh của ông – giảm tới 23kg – để làm tròn vai diễn quả thực vô cùng đáng nể.

Phim đẹp, diễn tốt là thế, tại sao lại có nhiều người có những cảm xúc không vui sau khi xem bộ phim đến vậy? Không chỉ đơn thuần là đứng tại rạp mà thốt lên “Chẳng hiểu gì”. Vấn đề gây ra sự khó chịu của bộ phim không hề nằm ở việc 5 cảnh phim bị cắt (5 cảnh bao gồm những cảnh giết người đẫm máu và cảnh Joker được tán dương bởi những hành động điên rồ của hắn), mặc dù những cảnh phim bị cắt sẽ khiến bạn có được cái nhìn tốt hơn về sự “điên loạn” của nhân vật cũng như thấy được Joaquin Phoenix đã đóng tốt như thế nào. Sự không thoải mái sau khi xem phim mà có khi bạn không thể gọi tên được chính là những điều dưới đây.

1/ Sự khác nhau giữa sự nghèo túng và sự hèn hạ, độc ác bị bóp méo

Trước khi bị trói buộc bởi cái ác, nhân vật Arthur trong câu chuyện đã bị trói buộc bởi cái nghèo. Là một anh chàng gầy guộc với bệnh lý tâm thần nghiêm trọng, anh sống cùng với mẹ già bệnh tật trong một căn hộ hết sức tù túng, với cầu thang máy xập xệ và vách tường mỏng dính. Nếu là một người bình thường ở trong một căn hộ như vậy lâu ngày chắc hẳn cũng nảy sinh ra những suy nghĩ tiêu cực, chưa nói đến một kẻ bệnh hoạn. Đây là một điều mà nhiều người trong chúng ta sẽ hiểu: nghèo thì sinh ra hèn. Nghe thì cay đắng, nhưng ở một nơi mà giàu nghèo phân hóa nặng nề như nước Mỹ, thì điều này lại càng rõ rệt hơn, khi mà những người nghèo thì đố kị với kẻ giàu và cho rằng người giàu không đáng được hưởng cuộc sống xa hoa trong khi họ phải khổ cực chui rúc trong những căn nhà ổ chuột và đồng lương ít ỏi.

Điều cay đắng nhất trong bộ phim lại chính là việc người mẹ của Arthur luôn viết thư cho Thomas Wayne, mong được ông cứu giúp khỏi cảnh nghèo hèn – cảm giác như họ luôn có một sợi dây quá đỗi mỏng manh tưởng như sẽ cứu họ khỏi địa ngục, nhưng lại không hề có thực. Thà không có, còn hơn có mà lại mất như vậy, điều đó có thể đẩy con người xuống hố sâu của sự tuyệt vọng.

Mầm mống của sự bạo loạn trong phim chính là lòng tham của con người, là sự bất mãn khi xã hội không cho những kẻ yếu thế hơn một con đường sống. Nếu chỉ đơn giản như thế thì cũng chưa hẳn đem lại sự khó chịu dai dẳng sau khi xem bộ phim. Vì bạn có chắc, trong hàng trăm hàng nghìn kẻ đeo mặt nạ chú hề biểu tình ngoài kia, có kẻ nào thực sự là kẻ có ích cho xã hội hay không? Hay chúng chỉ đơn giản là những kẻ tham lam đòi hưởng thành quả của người khác trong khi chính bản thân mình không hề có ý muốn đóng góp cho cộng đồng. Vậy nhưng vế thứ 2 của vấn đề lại bị bỏ ngỏ, khiến cho nhiều người sau khi xem bộ phim có những suy nghĩ kiểu như: À đúng, Joker thật đáng thương, đáng lẽ anh ta nên được tạo điều kiện để làm việc, hoặc là cho rằng những kẻ biểu tình kia là thấu tình hợp lý.

Thật vậy sao? Nếu người ta không thông cảm cho Arthur, người ta đã đuổi việc hắn từ lâu chứ không đợi đến khi hắn đánh rơi súng trước mặt lũ trẻ, hoặc nếu bạn thông cảm cho sự bạo loạn ấy, ai sẽ chịu trách nhiệm cho đứa trẻ mồ côi Bruce Wayne? Chính phủ ư? Không đúng. Kẻ phải chịu trách nhiệm là chính bản thân những kẻ ác mù quáng kia, đã không biết phân biệt phải trái mà chỉ dồn lên những người giàu mà họ cho là đã chiếm hết vinh hoa phú quý của họ.

2/ Hiểu biết về bệnh tâm lý của phần đông còn quá kém

Mỗi nhân vật Joker để lại một ấn tượng khác nhau cho người xem. Có người thể hiện sự điên loạn nhưng trong ánh mắt dường như vẫn muốn được hạnh phúc, có người thể hiện hoàn toàn một sự ngông cuồng, điên loạn. Nhưng cái điên mà Joker ở phiên bản này thể hiện khiến người ta sợ, bởi vì nó vừa là sự pha trộn của hoàn cảnh nghèo đói, vừa là cái điên loạn bệnh lý mà không ai đoán trước được bao giờ nó sẽ bùng phát. Joaquin Phoenix chắc chắn đã có sự nghiên cứu rất kĩ lưỡng và nhập vai thực sự với vai diễn này, vì ông đã đem lại một cảm giác Joker thực sự méo mó trong suy nghĩ, tựa như hình ảnh phản chiếu của mặt người trên một mặt nước không phẳng lặng vậy. Không hề quá phụ thuộc vào những hành động đậm chất Joker như những tràng cười quái đản, trợn mắt, vò đầu bứt tai, Joker của ông thực sự giống một người có bệnh lý tâm thần thực sự “gồng” để trở thành một người bình thường, nhưng gồng thì cũng sẽ có lúc sợi dây mỏng manh níu giữ với sự tỉnh táo cũng sẽ bị đứt. Diễn xuất của Joaquin Phoenix thực sự rất đáng sợ, không phải quái đản mà là… giống quá, thật quá, người quá, làm người xem run sợ.

Joker mặc dù sống tại nước Mỹ, nơi được coi là tiên tiến nhường ấy, nhưng tất cả những người làm việc xung quanh hắn đều không hay biết hắn bị bệnh tâm thần, mà chỉ đơn giản coi đó là sự quái dị. Đây là một điều hết sức đáng lo ngại. Nhìn chung, con người thường hay xem nhẹ các triệu chứng của rối loạn tâm lý và bệnh tâm thần. Người ta thường chỉ bảo một kẻ lập dị là “hãy cư xử sao cho bình thường đi!” nhưng nếu đã là một loại bệnh, thì chuyện không hề đơn giản đến thế. Nó cũng tương tự như việc bạn bảo một người đang bị đau bụng nhăn nhó là sao cứ phải nhăn nhó như thế, hãy tươi tỉnh lên và tự nhiên bệnh sẽ hết vậy! Nếu như bệnh lý của Arthur được quan tâm hơn, được nhận thức đúng đắn hơn, hắn ta “được” vào trại thương điên và chữa trị một cách đúng đắn sớm hơn, sẽ không có từng ấy mạng người phải chết. Nếu đổ tội cho chính phủ hoàn toàn thì cũng không hẳn đúng, mà vì mọi người xung quanh hắn xem nhẹ và thờ ơ mức độ nghiêm trọng của bệnh nên đã khiến cho máu phải đổ.

Ở Việt Nam cũng vậy, có rất nhiều triệu chứng rối loạn tâm lý và bệnh tâm thần bị xem nhẹ. Điển hình như đối với trẻ con, bệnh tự kỷ không hề hiếm gặp, nhưng xưa kia nhiều ông bố bà mẹ chỉ đơn thuần nghĩ là con mình bị chậm, bị… dốt nát mà thôi. Điều này đã khiến cho nhiều đứa trẻ mất đi cơ hội được chữa trị và có cuộc sống tốt hơn. Hay những người vợ, người mẹ bị chứng trầm cảm sau sinh và tự tử, nhưng trước kia nhiều người không hề quan tâm đến điều này và khiến nhiều bà mẹ phải mất mạng oan uổng. Con người hay có một thói quen tập trung vào những gì xảy ra trước mắt, mà không quan tâm đến nguyên nhân sâu xa của nó.

3/ Phim dễ bị giới trẻ hiểu nhầm và cổ súy cho những tư tưởng lệch lạc

Tiếp theo ý kiến số 2, bệnh tâm lý tuy là có thật và nghiêm trọng, nhưng có thực sự là bệnh tâm lý hay không lại là chuyện khác. Giới trẻ rất hay có xu hướng cổ vũ cho sự lạnh lùng, “cool ngầu”. Giới trẻ ở đây là ai? Là những bạn trẻ đang bắt đầu hình thành nhân cách, hoặc là những bạn trẻ cởi mở, thích du nhập những thứ “theo trend” trên mạng. Không nói giới trẻ ở thời điểm hiện tại, mà giới trẻ thời nào cũng thế thôi, luôn thích những thứ mới, phá cách, khác với số đông. Trào lưu rạch tay chụp hình từ ngày xưa liệu các bạn đã quên? Xưa là thế, ngày nay cơn bão Âu Mỹ du nhập vào Việt Nam quá nhanh chóng và không thể kiểm soát hoàn toàn đã đem đến cho các bạn trẻ các khái niệm “trầm cảm”, “bệnh tâm lý”. Như các bạn thấy, nếu không có sự nghiên cứu kĩ và định hướng chính xác, thì việc các bạn trẻ đi lệch hướng là rất dễ có thể xảy ra. Vậy tại sao lại mạn bàn chuyện đó ở đây? Vì nhiều người trẻ chưa có cái nhìn sâu sắc về chính trị xã hội, họ lầm tưởng Joker chỉ là một gã hề cool ngầu không hơn không kém, một hình mẫu lí tưởng với tràng cười rất ngầu, rất lạ, và việc phá phách là điều thể hiện sự độc đáo mà thôi.

Trong phần này, Joker trước khi bắn chết một người dẫn chương trình ngay trên sóng truyền hình, đã đưa ra một thông điệp “không ai có thể đánh giá và ép bạn phải làm theo quy chuẩn nào”. Điều này chỉ đúng khi nào? Khi mà sự sáng tạo bị kìm nén, khi mà bệnh tâm lý bị coi thường thành một trò dị hợm và xã hội ép buộc bạn phải trở thành người “bình thường”. Hãy thử nhìn xem, bản chất con người là gì khi họ tôn vinh một điều như vậy? Nhân chi sơ, tính bản ác không hẳn là sai. Một xã hội không có luật lệ sẽ là một xã hội toàn là nỗi đau. Hãy tưởng tượng xem, sẽ thế nào như một kẻ ái nhi, ấu dâm, sát nhân sống đúng với bản chất của mình? Sẽ thế nào nếu cơn ác mộng từ chúng ập vào gia đình bạn? Luật pháp và những quy tắc xã hội là cần thiết để duy trì cuộc sống ổn định cho con người, hay nói chính xác hơn là để duy trì xã hội loài người.

Bạn có chắc tất cả những người đi xem bộ phim đều hiểu điều đó? Hay họ chỉ nghĩ đơn thuần: Xã hội này gò ép mình quá, mình nên hãy cứ làm theo những gì mình thực sự muốn đi?

Mặc dù được giới hàn lâm đánh giá cao, nhưng nếu là một bộ phim chiếu rạp cho đông đảo công chúng xem thì Joker chứa quá nhiều thông điệp ẩn khó tìm ra, dễ gây hiểu nhầm, trên hết lại đưa cho người xem những cảm xúc tiêu cực và những cảnh giết chóc của một nhân cách bị bóp méo. Nếu bạn chưa sẵn sàng đối mặt với những vấn đề kể trên, hãy cân nhắc trước khi đi xem, vì chưa chắc trải nghiệm đã khiến bạn hài lòng ra về.

 

}