Cổng Địa ngục – một hố lửa khét tiếng tại sa mạc Karakum, Turkmenistan – được cho là sắp tắt sau hơn nửa thế kỷ cháy liên tục. Đây là một biểu tượng vừa rùng rợn vừa kỳ vĩ của quốc gia Trung Á biệt lập, đồng thời là nguồn phát thải khí metan gây ô nhiễm đáng kể.
Nguồn gốc của Cổng Địa ngục
Cổng Địa ngục hay còn có tên gọi “Ánh sáng Karakum”, là một hố sụt rộng khoảng 70 mét, hình thành vào năm 1971 sau một sự cố khoan thăm dò của Liên Xô. Trong quá trình khoan, các nhà khoa học đã vô tình đâm thủng một túi khí metan lớn khiến mặt đất sụp xuống, tạo thành một hố sâu bắt đầu rò rỉ khí độc.
Lo ngại khí độc lan rộng, các nhà khoa học quyết định đốt cháy miệng hố với hy vọng ngọn lửa sẽ tắt sau vài ngày. Tuy nhiên, không ai ngờ ngọn lửa ấy vẫn cháy âm ỉ suốt hơn 50 năm qua, trở thành một hiện tượng tự nhiên hiếm có.
Sau này, “Cổng Địa ngục” lại trở thành một điểm du lịch độc đáo, thu hút du khách hiếm hoi đến cắm trại dưới ánh lửa metan.
Năm 2019, Tổng thống lúc bấy giờ là Gurbanguly Berdymukhamedov thậm chí còn lái xe đua quanh miệng hố.
Ngọn lửa đang yếu dần
Gần đây, các nhà khoa học ghi nhận lưu lượng khí metan tại Cổng Địa ngục đang giảm đáng kể, khiến ngọn lửa yếu đi trông thấy. Bà Irina Luryeva, giám đốc công ty năng lượng quốc gia Turkmengaz, cho biết:
“Trước đây, ngọn lửa có thể nhìn thấy từ cách xa hàng km, nhưng giờ chỉ còn lại ánh sáng yếu ớt và thấy từ khoảng cách gần.”
Theo các quan chức, hiện đám cháy đã nhỏ hơn ba lần so với trước kia.
Năm 2022, Tổng thống Berdymukhamedov tuyên bố muốn chấm dứt hiện tượng này để tiết kiệm tài nguyên và cải thiện môi trường sống. Ông phát biểu: “Chúng ta đang mất đi những nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá mà lẽ ra có thể khai thác hiệu quả hơn.”
Kể từ đó, chính quyền đã khoan ít nhất hai giếng mới quanh khu vực để thu hồi khí metan thay vì để nó thoát ra không khí. Một số máy bơm cũ cũng được tái kích hoạt để hỗ trợ thu gom khí đốt. Nhờ đó, nguồn cung khí cho hố đã giảm đáng kể, dẫn đến sự suy yếu rõ rệt của ngọn lửa.
Áp lực từ môi trường và cộng đồng quốc tế
Dù ngọn lửa từng giúp đốt bớt lượng khí thoát ra, Cổng Địa ngục vẫn là nguồn rò rỉ khí mê-tan lớn vào khí quyển – một loại khí nhà kính có sức công phá cao gấp nhiều lần CO₂.
Theo báo cáo từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Turkmenistan là quốc gia phát thải khí mê-tan do rò rỉ nhiều nhất thế giới, dù nước này bác bỏ cáo buộc. Cùng lúc, công ty tình báo Kayrros cho biết chỉ hai mỏ nhiên liệu hóa thạch ở nước này trong năm 2022 đã phát thải lượng khí gây nóng lên toàn cầu lớn hơn cả lượng khí thải carbon của Vương quốc Anh trong cùng năm.
Cổng Địa ngục giờ đang dần tàn lụi. Dù mất đi một điểm du lịch đặc biệt, Turkmenistan lại có cơ hội mở ra hướng phát triển bền vững hơn, khi chuyển từ đốt bỏ khí metan sang thu gom, lưu trữ và khai thác nguồn tài nguyên khổng lồ dưới lòng đất.
Việc “khép lại Cổng Địa ngục” có thể trở thành biểu tượng mới cho nỗ lực bảo vệ môi trường, cắt giảm lượng khí thải carbon quá lớn và sử dụng tài nguyên hiệu quả trong thời kỳ hiện đại.
Nguồn: Daily Mail
